Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες

Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες

Τις τελευταίες δεκαετίες η κοινωνική και πολιτιστική ανθρωπολογία, οι μελέτες υλικού πολιτισμού, η κοινωνιολογία, οι μελέτες περιοχών και οι πολιτικές επιστήμες εκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό στο ΟΙΑ μέσω πολυάριθμων μαθημάτων, εργαστηρίων και συνεδρίων. Ένας κύριος στόχος του ινστιτούτου είναι η μελέτη της υλικής κουλτούρας και ιδιαίτερα η διατομή μεταξύ πολιτισμικής ανθρωπολογίας και αρχαιολογίας καθώς και σπουδών πολιτιστικής κληρονομιάς. Μια άλλη πτυχή της εργασίας μας είναι η έρευνα, η καταγραφή και η αρχειοθέτηση των μακροχρόνιων συνεπειών της ελληνικής κρίσης χρέους μέσω διαφόρων θερινών/χειμερινών σχολείων και συνεδρίων. Ομοίως, έχουμε εξετάσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τις έννοιες της μετανάστευσης στην Ελλάδα, τις διοικητικές πτυχές της και το πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο των μετακινήσεων πληθυσμού στην ΕΕ. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτόν τον τομέα του ινστιτούτου, διαβάστε εδώ την ανακοίνωση “Social Sciences at the Foot of the Acropolis” του Τρύφωνα Μπαμπίλη, συντονιστή κοινωνικών και πολιτικών επιστημών του ΟΙΑ, στο συνέδριο ξένων σχολείων στην Ελλάδα το 2019 στο μουσείο της Ακρόπολης.

 

Επείγουσες Πολυτροπικές Εθνογραφίες της Ελλάδας

Κάθε καλοκαίρι (Ιούνιος-Ιούλιος) το NIA σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λέιντεν και το Πανεπιστήμιο VU του Άμστερνταμ διοργανώνουν αυτό Summer School τριών/τεσσάρων εβδομάδων για την οπτική ανθρωπολογία. Εξετάζοντας τις πιο σύγχρονες πολυτροπικές προσεγγίσεις προσπαθούμε να εργαστούμε με ταινίες, φωτογραφία, οπτικό πολιτισμό και πολυμέσα, ώστε να παράγουμε νέες μορφές αφήγησης και πειραματικές εθνογραφίες στα πιο επείγοντα κοινωνικά και πολιτικά θέματα του Αιγαίου πελάγους. Η έρευνά μας βασίζεται στο  όραμα να συμμετέχουμε κάθε φορά ανθρωπολογικά σε ένα μικρό κοινοτικό έργο συνεργασίας, στο οποίο όλοι οι μαθητές είναι σε θέση να προσφέρουν ένα μέρος του εθνογραφικού μωσαϊκού μέσω διαφόρων πολυτροπικών μεθοδολογιών. Κάθε χρόνο το θερινό σχολείο πραγματοποιείται σε ένα νέο νησί στην Ελλάδα σε συνεργασία με ένα τοπικό δίκτυο για την παραγωγή ενός επείγοντος έργου εθνογραφίας το οποίο συντάσσεται από τους μαθητές, το προσωπικό και τους συνομιλητές για να παρουσιαστεί σε τοπικούς χώρους όπως πλατείες και μουσεία με στόχο τον δημόσιο διάλογο. Καθώς οποιοσδήποτε ανθρωπολόγος μπορεί δυνητικά να γίνει ακτιβιστής ή διαμεσολαβητής στις κοινότητες που ερευνούμε, στόχος μας είναι να συνδυάσουμε την εθνογραφία και τις πολυτροπικές μεθοδολογίες με τα επείγοντα πολιτικά ζητήματα της μετα-covid εποχής μας. Η εστίασή μας στην οπτική ανθρωπολογία αναγνωρίζεται ευρέως καθώς το προηγούμενο θερινό μας σχολείο κατά τη διάρκεια της περιόδου 2015-2019 με τίτλο Οπτικές Εθνογραφίες της Πόλης δέχτηκε εκατοντάδες μαθητές από όλο τον κόσμο που παρήγαγαν μια σειρά ταινιών μικρού μήκους υπό την καθοδήγηση του έμπειρου προσωπικού μας που έχει τεκμηριώσει μια σειρά μετασχηματισμών και επιπτώσεων της ελληνικής κρίσης.

 

Πολυτροπική Μεθοδολογία της Αρχαιολογίας

Κάθε φθινόπωρο πραγματοποιείται στην Αθήνα ένα καινοτόμο μάθημα με έμφαση στην πολυτροπική μεθοδολογία στην αρχαιολογία σε συνεργασία με το τμήμα αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Λέιντεν, προκειμένου να εξοικειωθούν οι φοιτητές με νέες προσεγγίσεις στον τομέα των σπουδών τους. Κατά τη διάρκεια αυτού του μαθήματος στους μαθητές δίνονται κάμερες για τη δημιουργία ταινιών μικρού μήκους και οπτικών δοκιμίων σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους και γειτονιές της Αθήνας υπό την καθοδήγηση έμπειρου προσωπικού. Ο στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους μαθητές στις δυνατότητες οπτικών και πολυτροπικών μεθοδολογιών στην αρχαιολογία και να προσφέρει μια επισκόπηση  ταινιών που κυμαίνονται από αρχαιολογικό ντοκιμαντέρ έως εθνογραφική αρχαιολογία. Επιπλέον, το μάθημα υιοθετεί μια κριτική στάση απέναντι σε εθνοκεντρικές και εθνικιστικές προσεγγίσεις προς το παρελθόν σε μια προσπάθεια να απο-αποικιοποιηθούν οι κυρίαρχες αντιλήψεις της ελληνικής αρχαιολογίας.

 

Μετανάστευση στα Ακρα της Ευρώπης

Για πάνω από μια δεκαετία κάθε Ιανουαρίου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (UvA), το Πανεπιστήμιο VU του Άμστερνταμ και το Ινστιτούτο Μετανάστευσης και Εθνοτικών Σπουδών (IMES), αυτό το εξαιρετικά επιτυχημένο χειμερινό σχολείο δέχεται δεκάδες μαθητές από όλο τον κόσμο για να διενεργήσουν έρευνα και να ενημερωθούν σε για την μετανάστευση στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Το πρόγραμμα του σχολείου συνδυάζει εργαστήρια ανθρωπολογικών, κοινωνιολογικών και πολιτικών επιστημών για δύο εβδομάδες, καθώς και παρουσιάσεις και συνεργασία με ΜΚΟ, ακτιβιστές και εκπροσώπους μεταναστών. Με την πάροδο των ετών αρκετοί μαθητές προχώρησαν στις διδακτορικές ή μεταπτυχιακές σπουδές τους με θέματα, επαφές και ένα μεγάλο ακαδημαϊκό δίκτυο που το χειμερινό σχολείο μπόρεσε να προσφέρει και να υποστηρίξει. Οι θεωρητικές ερωτήσεις του σχολείου περιλαμβάνουν τις συνέπειες της Ευρώπης/φρουρίου, τη διαχείριση της μετανάστευσης από την ΕΕ, τις διαδικασίες νομιμοποίησης/παρανομοποίησης, κοινωνικής πολιτικής και σχετικής νομοθεσίας, εμπειρίας/τραύματος/διακρίσεων/ρατσισμού και ακροδεξιού εξτρεμισμού.